Tổ Phú Na Dạ Xa

          Tổ Phú Na Dạ Xa ( Punyayasas)
 
          Giữa thế kỷ thứ năm sau Phật Niết-bàn
          Ngài dòng Cù-Đàm ở nước Hoa-Thị, thân phụ là Bảo-Thân. Thân phụ sanh được bảy người con trai, Ngài là con út.
          Thuở nhỏ, Ngài tâm tư bình thản không tịnh không loạn. Ngài thường nói với các anh :
          - Nếu gặp bực đại-sĩ ngồi nơi đạo tràng thuyết pháp, em quyết đến đó gần gũi tùy hỷ.
          Khi Tổ Hiếp-Tôn-Giả đến nước nầy chấn hưng Phật pháp, Ngài liền đến dự trong hội ấy. Thấy Ngài ứng đối mẫn tiệp, ngôn ngữ hợp lý, Tổ độ cho xuất gia.    
          Sau khi đắc pháp nơi Tổ Hiếp-Tôn-Giả, Ngài một lòng tinh tấn, lấy sự giáo hóa làm trọng trách. Đạo đức Ngài vang khắp, số chúng qui ngưỡng đến ngàn vạn, những người được quả thánh tới năm trăm vị.
         Về sau, Ngài đến nước Ba-La-Nại có một vị trưởng-giả vào hội. Ngài hỏi đồ chúng :
         - Các ngươi có biết người mới vào đây chăng ? Xưa Phật huyền ký rằng : "Sau khi ta diệt độ gần 600 năm, sẽ có một vị thánh nhơn ra đời hiệu Mã Minh, sanh trong nước Ba-La-Nại, nói pháp nơi thành Hoa-Thị, bẻ dẹp các đạo khác, độ người vô lượng".
         Mã-Minh nghe Ngài nói trúng tên mình thì thầm khen, bước ra đảnh lễ Ngài và hỏi :
         - Tôi muốn biết Phật, thế nào là Phật ?
         Ngài đáp :
        - Ông muốn biết Phật, chẳng biết ấy là phải.
        - Đã chẳng biết Phật thì đâu biết là phải ?
        - Ông đã chẳng biết Phật, tại sao biết chẳng phải ?
        - Đây thật là nghĩa cưa.
         - Đó là nghĩa cây. Ông nói nghĩa cưa là thế nào ?
         - Tôi cùng thầy phân ra bằng nhau. Nghĩa cây của thầy nói là sao ?
        - Ngươi bị ta xẻ
        Mã Minh liền ngộ được thắng nghĩa của Ngài, vui thích cầu xin xuất gia Ngài vì độ cho ông xuất gia và thọ giới cụ-túc
        Số chúng được Ngài độ, có đến hai trăm vị chứng quả A-La-Hán, ngoài ra còn vô số người phát tâm qui kính Tam-bảo. Thấy cơ duyên giáo hóa sắp viên mãn, Ngài kêu Mã-Minh lại dặn dò :
        - Ngươi nên chuyển bánh xe pháp làm vị Tổ thứ 12. Xưa đại pháp nhãn tạng của Như-Lai trao cho Tổ Ca-Diếp lần lượt truyền trao, nay ta trao cho ngươi, ngươi phải truyền tiếp. Nghe ta nói kệ :
                         Mê ngộ như ẩn hiển,
                         Minh ám bất tương ly,
                         Kim phó ẩn hiển pháp,
                         Phi nhất diệc phi nhị .
        Dịch :
                         Mê ngộ như ẩn hiện,
                        Tối sáng chẳng rời nhau,
                        Nay trao pháp ẩn hiện,
                        Chẳng một cũng chẳng hai .
        Ngài truyền pháp cho Mã-Minh xong, liền hiện thần biến, rồi lặng lẽ viên tịch. Mã-Minh và đồ chúng xây tháp trùm trên chơn thân thờ Ngài.